Τετάρτη 30 Σεπτεμβρίου 2009

Τρίτη Ηλικία

Με τον ερχομό του Οκτώβρη στην πρώτη του μέρα η ανθρωπότητα γιορτάζει την «Τρίτη ηλικία». Αυτά τα περήφανα γηρατειά όπως συνηθίζεται να αποκαλούνται που φέρουν την πείρα της ζωής και προσπαθούν να κρατήσουν όρθιους τους ώμους τους με αξιοπρέπεια. Οι περισσότεροι γιαγιάδες και παππούδες, άλλοι καλοστεκούμενοι και καλοδιατηρημένοι όπως λέμε και άλλοι σκυφτοί και κουρασμένοι. Όλοι όμως γεμάτοι από χαρές, βάσανα αγώνες, βιώματα πολυποίκιλα. 


"Τέκνον, αντιλαβού εν γήρα πατρός σου και μη λυπήσεις αυτόν εν τη ζωή αυτού."

Σ.Σειρ.3,12-13

Οι άνθρωποι μιας προχωρημένης ηλικίας είναι σαν το «παλιό καλό κρασί» που όσο περνάει ο καιρός τόσο πολυτιμότερο γίνεται. Ωριμάζει, βγάζει τα αρώματά του, στρογγυλεύει η γεύση του. Αυτό γίνεται και με τους ηλικιωμένους. Ωριμάζουν στην ψυχή και το νου έτσι που να βγαίνει η γνώση από το μυαλό τους σαν απόσταγμα που λαμπυρίζει. Μπορούν να συμβουλέψουν αποτοξινωμένοι από πάθη, κακίες, μικροπρέπειες. Έχουν να πουν, να διηγηθούν, να καταθέσουν μια ζωή. Γιαυτό και τους αξίζει χώρος να αναπνεύσουν, να ψυχαγωγηθούν, να νιώσουν πως είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος και όχι στο περιθώριο.Εικόνες γερόντων παραμελλημένων με έκδηλο στο πρόσωπό τους το μαρασμό, την απογοήτευση την παραίτηση δεν τιμούν κανέναν. 

"Μη ατιμάσεις άνθρωπον εν γήρα αυτού και γαρ εξ ημών γηράσκουσιν."

Σ.Σειρ.8,6

Τώρα που γράφω τούτες τις σκέψεις, έρχονται στο νου μου κάποιες φιγούρες γερόντων που με προκαλούν να κάνω λόγο τη μοναξιά τους. Φιγούρες σαν της κυρα-παπαδιάς από τον Πόντο που με καλημέρισε στο Φαρμακείο της γειτονιάς δίχως να με ξέρει, μα με βρήκε χαμένη στις σκέψεις μου κι απάντηση δεν πήρε. Με συνέφερε όμως η επιμονή και το παράπονό της σαν την άκουσα να με ρωτά: «Γιατί δε με καλημερίζεις;» Χαμογέλασα και της έδωσα όλον το χρόνο να μου πει για τη ζωή της, πώς ήρθε πρόσφυγας από την Τραπεζούντα, πώς…πώς…πώς…και το συγκλονιστικότερο πως ήταν μάνα εννιά παιδιών με καλές δουλειές και καλές σπουδές μόνο που ήταν μόνη πια. Δίχως ένα κοντά της στα προχωρημένα γεράματά της.

Η μοναξιά αντάμα με τη δίψα για λίγη κουβέντα, για ένα χαιρετισμό δε σταματά όμως εδώ. Κάνοντας μια βόλτα στα ορεινά χωριά μας τη συναντούμε στα πρόσωπα των γιαγιάδων που κάθονται άλλοτε μόνες, σιωπηλές στο κατώφλι του σπιτιού τους και άλλοτε δυο-τρεις μαζί να σπάει ο νταλκάς της μοναξιάς. Εκεί είναι που στο αντίκρισμα του περαστικού λαμπυρίζει το πρόσωπό τους στη λαχτάρα ενός χαιρετισμού.

"Νεότης τελεσθείσα ταχέως πολυετές γήρας αδίκου."

Σ.Σολ.4,16

Θεσμοί όπως τα ΚΑΠΗ και προγράμματα όπως «Βοήθεια στο σπίτι» δίνουν αισιόδοξα μηνύματα κοινωνικής πρόνοιας.Αλλά κι ένα ζεστό βλέμμα από καρδιάς, ένα χάδι, λίγος χρόνος για κουβέντα προς τους δικούς μας ηλικιωμένους καθημερινά δίνουν μερίδιο ανθρωπιάς πολύτιμο, αντίδωρο αναγνώρισης και ευγνωμοσύνης.

Με τον ερχομό του Οκτώβρη λοιπόν, της καρδιάς του Φθινόπωρου-σα να΄ναι και λίγο συμβολικό-τιμούμε τους ηλικιωμένους.
Πρόσωπα -όπου υπήρξαν και υπάρχουν στο ρόλο τους- που γεμίζουν την καρδιά με αγάπη, φέρνουν ευχάριστες θύμησες, αίσθηση θαλπωρής και γλύκας, φιγούρες ζεστής αγκαλιάς, τρυφερού λόγου, ψιθυρίσματος ατέλειωτων ιστοριών πάνω στα γόνατα.

Μαριάνθη Βάμβουρα-Γιάνναρου


Δευτέρα 21 Σεπτεμβρίου 2009

Σάπων αρωματικός


Θέλω να ταξιδέψουμε χρόνια πίσω,στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου.

Τότε που η ναυτιλία, το εμπόριο και η βιομηχανία ανθούν στο Πλωμάρι.

«…την κοινότητα Ποταμού, ης οι κάτοικοι ευθύς εξαρχής μετ΄απαραμίλλου δραστηριότητος και θαυμασίας νοημοσύνης εις την ελαιοπαραγωγήν, την ναυτιλίαν, το εμπόριον και την βιομηχανίαν επιδοθέντες, κατόρθωσαν εντός βραχέος χρονικού διαστήματος ν΄αναδείξωσιν αυτήν, ως την μάλλον εμπορικήν και βιομηχανικήν πόλιν της νήσου μετά την Μυτιλήνην.» όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η «Συνοπτική Ιστορία και Τοπογραφία της Λέσβου» του Οικονόμου Τάξη κατά το 1909.

«Ποταμός» ονομαζόταν το σημερινό Πλωμάρι πριν το 1843 χάρη στον ποταμό Σεδούντα που το διασχίζει και το χωρίζει στα δύο.

Τότε που το Πλωμάρι πέρα από τις ποτοποιίες που παρήγαγαν το φημισμένο ούζο, διέθετε 12 σαπωνοποιεία ,10 ελαιοτριβεία ,1 υδραυλικό αλευροποιείο ,2 πυρηνεργοστάσια και 2 ατμοκίνητα ελαιοτριβεία ταλκ.

Θα παραμερίσω όλα τα άλλα και θα σταθώ στο σαπούνι που κατέχει την πρώτη θέση στην αγορά και ταξιδεύει από τη Μαύρη Θάλασσα και τη Μεσόγειο μέχρι τις Ινδίες και τη Μεγάλη Βρετανία αποκτώντας παγκόσμια φήμη για την ποιότητά του που εκτινάσσει την εξαγωγή στα 65 – 70.000 καντάρια περί τα 1889 για να ελαττωθεί στα 30 – 35.000 στα 1909.

Ειδικότερα θα κάνω λόγο για ένα εξαιρετικό σαπούνι, παρασκεύασμα του οίκου αρωματικής σαπωνοποιίας Μεταξά.Το φαρμακευτικό σαπούνι GOUDRON.

Το χαρτί έγινε ένα σώμα με το σαπούνι στο πέρασμα του χρόνου και άφησε τα σημάδια του.

Τα πατήματα του χρόνου και στο χαρτί περιτύλιγματος, το οποίο αναφέρει στο πάνω μέρος:

GOUDRON

Ειδικός σάπων πυτιρίδος και τριχοπτώσεως


Ενώ στο κάτω οι πληροφορίες εξειδικεύονται:

"De savon Dulcifie au Lanoline est garanti et fabrique selon les prescriprions de la pharmacopee

ΧΡΥΣΟΥΝ ΒΡΑΒΕΙΟΝ 1952,53,54

ΧΡΥΣΟΥΝ ΜΕΤΑΛΛΙΟΝ ΑΘΗΝΑΙ 1906

ΒΑΡΟΣ ΚΑΘΑΡΟΣ 80 ΓΡ. ΠΕΡΙΠΟΥ"


Στο πλάι διαβάζουμε την ταυτότητα της επιχείρησης:

ΑΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΪΑ

ΦΡΙΞΟΣ Α. ΜΕΤΑΞΑΣ

ΠΛΩΜΑΡΙ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ

ΟΙΚΟΣ ΙΔΡΥΘΕΙΣ ΤΩ 1892


Πρόκειται λοιπόν για το φαρμακευτικό σαπούνι GOUDRON με τη χαρακτηριστική μυρωδιά και το καφετί χρώμα με τα άριστα αποτελέσματα κατά της τριχόπτωσης και της πυτιρίδας.

Η παραγωγή εκλεκτού σαπουνιού όμως δε σταματά στο GOUDRON.



Μεταξύ άλλων είναι και το αρωματικό σαπούνι πολυτελείας VICTORIA.
Η πολυτελής κασετίνα με το αρωματικό σαπούνι VICTORIA των 90 γρ. έκαστο.

Άποψη του Πλωμαριού από την ενορία της Αγ. Παρασκευής προτού γίνει ο παραλιακός δρόμος,(πριν το 1930), με τα πετρόχτιστα κτίρια και τα φουγάρα ως αδιάψευστοι μάρτυρες του μεγαλείου της βιομηχανικής άνθισης αλλοτινών καιρών.

Τα χρόνια περνούν...
Οι άνθρωποι φεύγουν...
Τα δημιουργήματά τους τις περισσότερες φορές μένουν για να θυμίζουν!!
Όπως θυμάμαι αχνή φιγούρα το Φρίξο Μεταξά να περνά κάθε βράδυ από το μαγαζί μας -το μαγαζί του πατέρα μου- για να αγοράσει τα τσιγάρα του.
Όπως θυμάμαι τις κασετίνες με τα σαπούνια Μεταξά στα ράφια απομεινάρια του εμπορικού τμήματος στο μαγαζί.
Όπως θυμάμαι τη μυρωδιά του GOUDRON κάθε φορά που το χρησιμοποιούσε ο πατέρας μου και μου μιλούσε για την εξαιρετική του ποιότητα.

Τώρα πια οι κασετίνες που απόμειναν, στέκουν ως συλλεκτικά κομμάτια απείραχτα, για να φέρνουν στο νου έργα και ημέρες ανθρώπων μέσα από το άρωμα σαπουνιού...

Μαριάνθη Βάμβουρα-Γιάνναρου

Κυριακή 13 Σεπτεμβρίου 2009

Του Σταυρού στην Αγιάσο...

Ξημερώνει του Σταυρού και φέτος. Μεγάλη μέρα, αυστηρή νηστεία για τους Χριστιανούς.
Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Σταθμός στο χρόνο και ευλογημένη αφετηρία για όσους δουλεύουν τη γη, μα και για τους ναυτικούς αφού τα χρόνια τα παλιά έδεναν τα ιστιοφόρα τους και σταματούσαν τα μακρινά ταξίδια. «Του Σταυρού, σταύρωνε και δένε».
Στα μισά του Σεπτέμβρη όλα αυτά, τώρα που γαληνεύει η κάψα του καλοκαιριού, για να βγάλει η γη το μεδούλι των καρπών της με τ’ άρωμα του σταφυλιού και τη μεθυστική γλύκα του μούστου. 

Τέτοια μέρα, άμα τύχει και τα βήματά σου σε οδηγήσουν στην Αγιάσο, μεθάς από τις μυρωδιές και τα πορτοκαλοκίτρινα της φύσης. Νιώθεις όλα τα αρώματα να σ’ αγγίζουν, καθώς σε δροσίζει το φθινοπωρινό αέρι. Η μέρα του Σταυρού στην Αγιάσο, χρόνια τώρα, έχει κάτι το ιδιαίτερο. 
Οι παιδικές μου θύμησες με πάνε πίσω σε κάποια βροχερά πρωινά που ξεκινούσαμε αχάραγα ακόμη από την κεντρική πλατεία στο Πλωμάρι πλήθος πιστών με ναυλωμένα ,ειδικά για τη μέρα αυτή, λεωφορεία. Με υπομονή αλλά και με λαχτάρα στεκόμασταν στη σειρά, μέχρι να ακούσουμε το όνομά μας, για να επιβιβαστούμε. 

Όταν φτάναμε, οι πρώτες αχτίδες που φώτιζαν στο λυκαυγές, καθώς ανηφορίζαμε για την Παναγιά, έφταναν να μας αποζημιώσουν. Με δέος η ματιά έπεφτε στο μεγάλο Σταυρό που ορθωνόταν στο κέντρο του ναού, περιτριγυρισμένο απ’ τους βασιλικούς. Το λουλούδι του Σταυρού με το παντοτινό άρωμα. «Βασιλικός κι αν μαραθεί τη μυρωδιά την έχει…».

Το εξωτερικό του ναού της Παναγίας στην Αγιάσο που ορθώνεται από το 1815. Πανελλήνιο προσκύνημα.

Κι ύστερα με ένα κλωνάρι βασιλικού στο χέρι κατηφορίζαμε για τ’ Αγίασμα. Την εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής. Άλλο μεγαλείο! Εκεί όσοι βρισκόμασταν στρώναμε και την υφαντή μεσάλα με τα καλούδια της νηστείας. Με δέος αφήναμε να πέσει στις χούφτες μας αγιάσμα, δροσιζόμασταν από το γάργαρο νερό και γευόμασταν τους καρπούς του βλογημένου τόπου. Γνήσιες γεύσεις, ελληνικές, αυθεντικές. Τα πρώτα φρέσκα καρύδια, τα υπέροχα ξινόμηλα της εκλεκτής, μοναδικής και καθ΄όλα υγιεινής αγιασώτικης ποικιλίας, βανίλιες, αχλάδια, τα καλά του Θεού.

Μικροπωλητής με τα αγαθά της αγιασώτικης γης. Κάστανα, μήλα, ρίγανη, αρωματικά βότανα.

Σαν είχαμε την τύχη να μας περισσέψει λίγος χρόνος περπατούσαμε στα πλακόστρωτα σοκάκια, για να απολαύσουμε από την αυλή της Αγίας Παρασκευής, το χωριό μπροστά με τις κεραμοσκεπές αντάμα με τα δέντρα.

Η παραδοσιακή Αγιάσος περιτριγυρισμένη στην πορτοκαλοκίτρινη ομορφιά του Φθινόπωρου.

Καθώς κατηφορίζαμε το πλακόστρωτο, παιχνίδιζαν στα μάτια οι σταγόνες της βροχής πάνω στις φυλλωσιές σε όλους τους τόνους του πράσινου με τη μυρουδιά της βρεγμένης πρασινάδας να χαϊδεύει τη μύτη μας. Παίρναμε πια το δρόμο της επιστροφής χορτάτοι από φύση, ευωδιά και γεύση των καρπών της γης, ευλογία Θεού στην Αγιάσο!

                   Τα πήλινα! Ξεχωριστή αγιασώτικη τέχνη!   

Δεν ξέρω τι μ’ έπιασε.
Σίγουρα πάντως μια γλυκιά νοσταλγία με ξαναπήγε με τις θύμησες στην πλακόστρωτη μοσχοβολιστή Αγιάσο, στην πόρτα της Παναγίας μπροστά, για να υποκλιθώ με το νου.


Φαίνεται πως όσα χρόνια κι αν περάσουν τα αισθήματά μου για αυτή την ημέρα μένουν αναλλοίωτα και με κάνουν να έχω ψηλά τη μέρα του Σταυρού μέσα μου. Γιαυτό και διάλεξα να μοιραστώ μαζί σας αισθήματα, θύμησες και σκέψεις από παλιότερο δημοσίευμά μου στο ΕΜΠΡΟΣ για τη μέρα του Σταυρού στην Αγιάσο... 

Μαριάνθη

Τετάρτη 2 Σεπτεμβρίου 2009

Φθινοπωριάζει...

          Σκίζει η πλώρη τα νερά...με το "Ασπασία" να δεσπόζει έτοιμο να ταξιδέψει σε κοντινές θάλασσες τους παραθεριστές.

Ξεπρόβαλε ο Σεπτέμβρης  από χτες που  μας φέρνει το Φθινόπωρο με τα βουρκώματα του ουρανού και το δροσερό του αγέρι. 

Καιρός της ανασύνταξης, που μας μαζεύει όλους σιγά σιγά γεμάτους από τους θησαυρούς του Καλοκαιριού.

Ταξιδέψαμε, μας ξελόγιασε το θέρος με τα πλανέματα της φύσης του, μας έλουσε στο φως του ήλιου του και στην αρμύρα της θάλασσάς του.

Τώρα  στον αποχαιρετισμό του και στο ατένισμα της νέας εποχής διαλέγω να μοιραστώ μαζί σας ελάχιστα από τα καθημερινά καλοκαιρινά μου αντικρίσματα στο Πλωμάρι. 

Είναι εικόνες που είχα μπροστά μου με το που άνοιγα τα μάτια μου.

Αυτές που με περιβάλλουν από την ώρα που γεννήθηκα και τώρα πια απολαμβάνω κάθε που βρίσκομαι στο σπίτι μου στο Πλωμάρι.

Εικόνες που ποτέ δεν χόρτασα παρόλο που χρόνια τώρα στέκομαι αμίλητη και τις θωρώ για ώρες μήπως και τις χορτάσω και τις φυλακίσω στο νου μου.

    Αχνοφαίνονται στο βάθος τα παράλια της Μικρασίας.

Μάταιη η προσπάθεια.

Γιαυτό και γω τις φωτογράφισα τη μέρα που έφευγα σα κομμάτι του θησαυρού του τόπου μου που θα με συντροφεύει και θα με ξεκουράζει όποτε ανατρέχω σε αυτές.

    Κάπου-κάπου κρυβόταν ο ήλιος στα παιχνιδίσματά του...

Στα τελειώματα αυτής της εξομολόγησης, αφιερώνω τούτη την πρώτη της νέας εποχής ανάρτηση στην αδερφή μου Δέσποινα ως ελάχιστο αντίδωρο του ωκεανού της αγάπης με την οποία μας περιέβαλε, μας αγκάλιασε και έλαμψε τις διακοπές μας.

Φθινοπωριάζει λοιπόν!! 

Και έρχονται άλλες χαρές! Αυτές της ζεστασιάς του λόγου, του ανταμώματος της σκέψης μας, της σταθερής επικοινωνίας, της καλής παρέας.

Καλές αντάμωσες!! 

Μαριάνθη