Χειμωνιάτικα περπατήματα

Στ΄αντίκρισμα της ξυλόσομπας που καίει στον καφενέ νωρίς το πρωί παρέα με τ΄άρωμα του καφέ, με μια παρτίδα τάβλι, κουβεντολόι ασταμάτητο με ούζο και μεζέ τ΄απόβραδο, σε μια στοίβα από ξύλα σκεπασμένα με μουσαμά στην αυλή του χαμηλού σπιτιού, στη μυρουδιά της καμινάδας που ντύνει με την κάπνα της τα κρύα δειλινά, αποκαλείπτεται ο χειμώνας.

Στο βάθος, έξω απ΄το νοτισμένο τζάμι, μοτίβα καϊκιών αρμενίζουν μες στο ομιχλώδες τοπίο. Δυο στάλες βροχής κυλούν κι αυλακώνουν το πρόσωπο των εραστών  που σεργιανίζουν στον παραλιακό. Τα βλέματα των περαστικών διασταυρώνονται πότε αφηρημένα, πότε αδιάφορα, συνήθως ακυβέρνητα, παραδομένα σε ταχείς βηματισμούς.

Στη γωνιά του δρόμου τους περιμένει το φρεσκοψημένο κουλούρι που δίνει το καθημερινό παρόν και γαργαλάει παιχνιδιάρικα τη μύτη. "Φρέσκο απογευματινόόό!!"φωνάζει ο κουλουράς χαζεύοντας το πιτσιρίκι που δεν μπορεί να αντισταθεί κι απλώνει το χέρι του στη λαμαρίνα. Λίγο πιο πέρα κι ο καστανάς με το σαλεπιτζή από νωρίς στο μεροκάματο. Το άρωμα από μαχλέπι που πλημμυρίζει την πλατεία σε καθηλώνει στη βιτρίνα του ζαχαροπλαστείου με το λαχταριστό τσουρέκι. 

Γεύσεις αληθινές από μήλο πασπαλισμένο με κανέλα, κονιάκ από βύσσινο και μια φλούδα πορτοκάλι ν΄αφήνει το άρωμά της στο χώρο καθώς ερωτοτροπεί με τ΄αναμμένο κούτσουρο στο τζάκι.

Αντάρα και βροχή! Το παγωμένο γκρι κυριαρχεί στο τοπίο σε μια λάμψη εκτυφλωτική μέχρι να σχίσει τον ορίζοντα μια παρέα από διαβατάρικα πουλιά.

Μέχρι ν΄αλλάξει η μέρα και να ροδίσει ο ήλιος το στερέωμα. Να σχίσει το κίτρινο της ώχρας τον ουρανό αντάμα με τα σύννεφα για να κάνει το βλέμμα να θέλει να ψάξει το θρόνο του Θεού πέρα απ΄αυτά, την ώρα του εσπερινού, τότε που ένα φυλλαράκι ξεκόβει απ΄το κλαδί για να ζωγραφίσει στο πέταγμά του στον ορίζοντα"Ο Κύριος εβασίλευσεν ευπρέπειαν ενεδύσατο..."

Καθώς αποχαιρετούμε τον Οκτώβρη και βηματίζουμε στην υποδοχή του Νοέμβρη, οι σκέψεις βρέχονται από τη ψιχάλα της βροχής , κυνηγημένες στη ψύχρα του φυσήματος του αγέρα, με τη ματιά στη θαλπωρή του κούτσουρου που καίει στο τζάκι.

Με αυτές τις σκέψεις ας είναι καλοδεχούμενος ο Νοέμβρης της βροχής και της σποράς.

Μαριάνθη Βάμβουρα-Γιάνναρου.

ΗΜΕΡΕΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΕΡΗΦΑΝΙΑΣ

Η Ελληνική Σημαία.

Το ιερό σύμβολο.

Το σύμβολο του Έθνους.

28 η Οκτωβρίου 1940!

Η Ελλάδα, ο κάθε Έλληνας όπου κι αν βρίσκεται γιορτάζει το ηρωικό ΟΧΙ στο φασισμό.

Από τον τύπο της εποχής.

Δευτέρα 28 Οκτωβρίου 1940.

Πορεία προς το Μέτωπο.

Ο αγώνας ξεκινά.

Ο ελληνικός λαός με ομοψυχία δίνεται στη μάχη. Προασπίζει τα ιδανικά του, τα ιερά του, την πατρίδα του. Δίνει τη ζωή του στις βουνοκορφές, στη μάχη, βάφει με κόκκινο το λευκό του χιονιού των οροσειρών της Πίνδου, με νικηφόρα πορεία.

Ο Στρατηγός Παπάγος συγχαίρει τον ένδοξο Ελληνικό Στρατό για την κατάληψη του Αργυροκάστρου. Δεκέμβριος 1940.

Ο ελληνικός λαός δυστυχεί στις πόλεις και τα χωριά, βασανίζεται ,πεινά.

Αλλά πολεμά, αντέχει και δεν κάμπτεται.

Η μεγάλη πείνα!

Ξέρει πως η νίκη δε θα αργήσει. Μπορεί και πολεμά, μπορεί και μάχεται για τη λευτεριά.

Ξέρει να δίνει το παράδειγμα ηρωισμού σε όλους τους λαούς, ώστε να ακουστεί το περίφημο:

Οι ήρωες πολεμάνε σαν Έλληνες.

ΖΗΤΩ Η 28Η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940!!!

Μαριάνθη Βάμβουρα-Γιάνναρου.

Του Άη-Δημήτρη

Στα τελειώματα του Οκτώβρη η Θεσσαλονίκη γιορτάζει διπλά.

Η 26η του μήνα είναι ημέρα ξεχωριστή για την  πόλη  που τιμά και εορτάζει τον πολιούχο Άγιο Δημήτριο. 

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλήτης αφού από τον τάφο του αναβλύζει μύρο.

Είναι τόσο μεγάλη η σημασία και η αξία του εορτασμού για το μήνα Οκτώβριο που ο λαός τον ονομάζει αγιοδημητριάτη μήνα.

      Ο ναός του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη. 

Μαζί με τη μεγάλη θρησκευτική γιορτή, η πόλη εορτάζει την απελευθέρωσή της από τους Τούρκους το 1912.

Συνδέονται και με τη λαϊκή παράδοση, οι δυο αυτές γιορτές, που θέλει τη χάρη του Αγίου να απελευθερώνει την πόλη, αφού θέλει τον Άη-Δημήτρη καβαλάρη στο άλογό του να τρομάζει τους Τούρκους και κείνοι να παραδίνουν την πόλη στις ελληνικές αρχές και στους Έλληνες στρατιώτες που πολέμησαν ηρωικά και μπήκαν πανηγυρικά στη Θεσσαλονίκη το βράδυ της 26ης Οκτωβρίου.

Λιθογραφία εποχής που απεικονίζει την παράδοση της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους στους Έλληνες.

Μεγάλη μέρα λοιπόν αυτή της 26ης του Οκτώβρη.

Για μένα ,από τα παιδικά μου χρόνια είναι ημέρα ξεχωριστής σημασίας αφού γιορτάζει ο αδερφός μου Δημήτρης. Ο Δημητράκης μας. 

Αυτή την ανάρτηση ας τη συνοδεύουν ευχές για Χρόνια Πολλά σε όσους γιορτάζουν στη χάρη του Αγίου, σε όσους έχουν το όνομα Δημήτρης, Δήμητρα.

Μαριάνθη Βάμβουρα-Γιάνναρου.

Καλλίγευστοι καρποί...

Πήρε να χειμωνιάσει πια ο καιρός και οι φουφούδες των καστανάδων έχουν ανάψει για τα καλά στους δρόμους. Η ευωδιά του ψημένου κάστανου καλωσορίζει τους περαστικούς στα πεζοδρόμια και τα συναπαντήματα των δρόμων δίχως να τους αφήνει ασυγκίνητους. Αγαπημένος καρπός, πολύτιμο δώρο της φύσης που κατεβαίνει από τα βουνά, το θρεπτικό καστανάκι κυριαρχεί στις γεύσεις του χειμώνα.

Είναι αυτό που πολλά κρύα βράδια- χρόνια τώρα - έχει αρωματίσει ζεστά τη σπιτική θαλπωρή, μαζεύοντας την οικογένεια γύρω απ΄το μαγκάλι.Ή που άλλες φορές πάλι, γίνεται αφορμή για μια βόλτα στους καστανιώνες ώστε να πλημμυρίσει η ματιά από κιτρινοπράσινα και να γεμίσει η μύτη από αισθαντικά αρώματα.

"Η καστανιά λέγεται και αρτόδεντρο. Το αρτόδεντρο είναι τροπικό και κατάγεται από την Ωκεανία. Φτάνει μέχρι τα 30μ. έχει φύλλα μεγάλα και πλατιά. Αποτελεί ένα από τα πιο χρήσιμα δέντρα, αφού τα πάντα πάνω της-φύλλα, καρπός, φλούδα-μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να θεραπεύσουν ή να ανακουφίσουν από πολλές ασθένειες"σημειώνουν οι εγκυκλοπαιδικές πληροφορίες. 

Όπως και να΄χει το κάστανο είναι δεμένο με τη ζωή μας. Κυριαρχεί στις αγαπημένες αυθεντικές γεύσεις, γίνεται λαχταριστό γλυκό, γέμισμα κορμού, κομπόστα, και βουτηγμένο σε λιωμένη σοκολάτα γλυκαίνει αμαρτωλά τον ουρανίσκο μας. Συμπληρώνει την παραδοσιακή μαγειρική που το θέλει στη γέμιση παρέα με το ρύζι, το κουκουνάρι, τη σταφίδα. Γίνεται τρατάρισμα καλοδεχούμενο για τους καλαντιστές των μεγάλων γιορτάδων " ...φέρε πανέρια κάστανα, πανέρια λιφτουκάρια, φέρε και το γλυκό κρασί να πιουν τα παλικάρια..".

"Έχει τον τρόπο του" το κάστανο να μπαίνει στη ζωή μας και μέσα από το λόγο. "Δε χαρίζει κάστανα", "Ποιος θα βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά" "Λάδι βρέχει, κάστανα χιονίζει". λέει ο λαός κατά περίπτωση μα...και το κάνει στίχο για να το τραγουδήσει "Μάτια σαν τα κάστανα μ΄έβαλαν στα βάσανα/κι όλο από την πόρτα σου θέλω να περνώ...".

Όπως και να΄χει, το θρεπτικό καστανάκι νοστιμεύει τις χειμωνιάτικες μέρες. Ζεστό, ξεροψημένο, βραστό, μα και ωμό, είναι λατρεμένο απ΄όλους. Ας έχει κρύο, ας ψιλοβρέχει, ας στριφογυρίζουν  απ΄το φύσημα του αέρα ξερά φύλλα στο δρόμο, ο καστανάς επιμένει με το σακάκι και την τραγιάσκα να στέκει στη φουφού του χαράζοντας κάστανα, να τα ψήσει και να χορτάσει με τη νοστιμιά το διαβάτη του χειμώνα, να τον παρηγορήσει γλυκά στα κρύα περπατήματα, σιγοτραγουδώντας: 

"Το κάστανο θέλει κρασί/και το καρύδι μέλι/και το κορίτσι φίλημα/πρωί και μεσημέρι..."

Μέρες του φθινόπωρου, του κιτρινοκαφέ, της πρώτης ψύχρας, της πρώτης βροχής αντάμα με τη γιορτή του κάστανου σε όλη την Ελλάδα. Περίπατος στους καστανιώνες, ψητά καστανάκια λαχταριστά, αλλά και βραστά, γλυκά από κάστανο, μαρμελάδες και μπόλικο κρασί σε μια απλόχερη προσφορά δεμένη με ήχους παραδοσιακής μουσικής και χορευτικές φιγούρες ζωντανεύουν στις πλατείες του κάθε τόπου που γιορτάζει το κάστανο.

Κι οι φουφούδες ανάβουν...

Μαριάνθη Βάμβουρα- Γιάνναρου

Αγγελική Βαρελλά, μία από τις κορυφαίες της παιδικής λογοτεχνίας.

Ξανά για βιβλία ο λόγος μόνο που τούτη τη φορά είναι βιβλία σημερινά, σύγχρονα και ανήκουν στο χώρο της παιδικής λογοτεχνίας.Βιβλία, γραμμένα για παιδιά λοιπόν που μπορεί να φέρουν στο νου μας τη σύγκριση με τα όποια αντίστιχα αλλοτινών καιρών. Είναι τεράστια η σημερινή βιβλιοπαραγωγή για τα μικρά παιδιά και πολύ ελπιδοφόρα αφού καθημερινά πληθαίνουν οι καλοί παραμυθάδες που δίνουν τις ιστορίες τους με τον πιο ευχάριστο τρόπο. Ιστορίες μέσα στο χώρο των παιδικών ενδιαφερόντων, που προσφέρουν αισθητική απόλαυση και αναγνωστική ευχαρίστηση, που παροτρύνουν τα παιδιά να γίνουν δημιουργικοί αναγνώστες.

Αυτό ισχύει και για τα δύο πρόσφατα βιβλία της πολυαγαπημένης συγγραφέα των παιδιών Αγγελικής Βαρελλά. Ας τα γνωρίσουμε:

Ο Μιχάλης ήξερε να ζωγραφίζει κάτι τεράστιους και πολύχρωμους ήλιους. Οι ακτίνες τους γέμιζαν το χώρο του έφταναν μέχρι και τις ρόδες στο ποδήλατό του.

«Ήμουν μικρό παιδάκι,

με καθαρή καρδιά,

είχα τ’όνειρό μου

το ποδήλατό μου,

κι όλα έμοιαζαν σωστά.»

Το ποδήλατο του Μιχάλη αυτό το αγαπημένο, μαζί και του παππού που συμμεριζόταν απόλυτα αυτή τη λατρεία, ήταν το κέντρο του κόσμου. Κι η βόλτα τους, ξεκινά…

Μέσα από την ιστορία βγαίνουν μηνύματα σεβασμού προς το περιβάλλον, της σωστής οδικής συμπεριφοράς αλλά και της ομορφιάς του απλού, του ελάχιστου.

Πώς μπορεί να ταιριάξει ένα σκανταλιάρικο γατάκι με μια μπάλα και ένα γήπεδο την ώρα μάλιστα ποδοσφαιρικού αγώνα;

«Το γατάκι δοκίμασε να περάσει κάτω από τα κάγκελα. Ζορίστηκε λίγο, αλλά τα κατάφερε. Μπροστά του ανοιγόταν ένας μακρύς διάδρομος που έβγαζε στο γήπεδο. Αλλά το γατάκι δεν το ήξερε αυτό…Η περιπέτειά του μόλις ξεκινά…»

Τα βιβλία κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.

Περιλαμβάνονται στη σειρά «Πετάει, πετάει» και αναφέρονται σε παιδιά πρώτης σχολικής ηλικίας(Α΄και Β΄ τάξη Δημοτικού).

Καλογραμμένα, με διάχυτο το χιούμορ που πηγαία χαρακτηρίζει την πολυβραβευμένη Αγγελική Βαρελλά, με πλούσια και χαρούμενη εικονογράφηση, γεμάτα χρώμα, έρχονται να φωτίσουν το παιδικό μυαλουδάκι και να προσφέρουν τη χαρά και την πληρότητα της ανάγνωσης στους μικρούς αναγνώστες που πρωτοξεκινούν την προσπάθεια να διαβάσουν μόνοι τους ένα λογοτεχνικό βιβλίο κατάλληλο για την ηλικία τους.

Αφορμή για τούτη την αναφορά έγινε η χαρά που ένιωσα όταν πριν λίγες μέρες παρέλαβα με το πρωινό μου ταχυδρομείο ένα φάκελο από την αγαπημένη μου Αγγελική, την Αγγελική της καρδιάς μας. Είχε μέσα αυτά τα βιβλία με αφιέρωση στους δυο μικρούς μου γιους και μια αλφαβήτα για μένα με την ευκαιρία της έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς.

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα.

Τώρα, πόσο εύκολο είναι να κλείσει κανείς μέσα σε λίγα λόγια το μεγάλο κεφάλαιο της παιδικής λογοτεχνίας Αγγελική Βαρελλά, δυσκολεύομαι να το προσδιορίσω. Μπορώ να πω με βεβαιότητα όμως πως είναι μια παραμυθού που κρατά με πάθος την πένα. Εμπνευσμένη, ακούραστη, γεμάτη χιούμορ και αισιοδοξία. Είναι η Αγγελική που όταν μιλάμε στο τηλέφωνο για τα μικροκαθημερινά, τα κάνει να φαίνονται μια ομορφιά. Που νοιάζεται όχι μόνο για τα παιδιά και εγγόνια της, αλλά για όλα τα παιδιά του κόσμου. Είναι η Αγγελική Βαρελλά που δεν προλαβαίνει να αδειάσει τη βαλίτσα της αφού -όταν δε γράφει- ταξιδεύει για να συναντά τους μικρούς αναγνώστες στα σχολεία τους, σε βιβλιοθήκες ,οπουδήποτε.

Η συγγραφέας στο στοιχείο της...μέσα σε τάξη, ανάμεσα σε μαθητές.

Αυτά από μένα και τούτα από το βιογραφικό της επιλεκτικά.

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1930. Μεγάλωσε στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος του Ιστορικού-Αρχαιολογικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών. Για πρώτη φορά ασχολήθηκε με το παιδικό βιβλίο το 1966 και έκτοτε είναι αφοσιωμένη στο λογοτεχνικό αυτό είδος, με έντονη παρουσία σε όλες τις εκδηλώσεις (σχολεία, συλλόγους γονέων, δήμους, βιβλιοθήκες κτλ.) που γίνονται για το παιδί και το παιδικό βιβλίο όχι μόνο στην Αθήνα αλλά σε όλη την Ελλάδα. Έχει βραβευτεί από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά, τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου και το Υπουργείο Παιδείας για τα αναγνωστικά που έγραψε για τα παιδιά του δημοτικού σχολείου. Μετέφρασε και διασκεύασε στα ελληνικά πολλά ξένα βιβλία και συνεργάστηκε με την ελληνική ραδιοφωνία, την τηλεόραση, τα περιοδικά "Ερυθρός Σταυρός", "Συνεργασία", "Το Ρόδι" κ.ά. Έργα της (σκετς και λοιπά θεατρικά) παίζονται στα σχολεία. Είναι πρόεδρος της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς και μέλος α) της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, β) του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, γ) της Λέσχης Μελέτης και Έρευνας της Παιδικής Λογοτεχνίας Διαδρομές (και υπεύθυνη ύλης του ομώνυμου περιοδικού). Το βιβλίο της "Η Ελλάδα κι εμείς" αναγράφηκε στον Τιμητικό Πίνακα (1968) της Διεθνούς Οργάνωσης Βιβλίων για τη Νεότητα (ΙΒΒΥ). Το βιβλίο της "Φιλενάδα, Φουντουκιά μου" κέρδισε έναν από τους τρεις επαίνους του Διεθνούς Βραβείου Παιδικής Λογοτεχνίας Janusz Korczak (1985) στην Πολωνία. Προτάθηκε για το σύνολο του έργου της από τον κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου για το Βραβείο Άντερσεν το 1990.

Μαριάνθη Βάμβουρα-Γιάνναρου

ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙΟ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙΟ

ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ 

Με αυτόν τον τίτλο παρουσιάζεται το μόλις σαράντα σελίδων βιβλίο ανάγνωσης των μαθητών των δημοτικών σχολείων σχεδόν οκτώ δεκαετίες πίσω .

Ολιγοσέλιδο, δεμένο με χαρτόνι κι από πάνω κολλημένη η μοναδική χρωματιστή εικόνα ,στο εξώφυλλο.

Στο εσωτερικό, τα κείμενα πλαισιώνουν λιτές ασπρόμαυρες ζωγραφιές.

Δια χειρός Φώτη Κόντογλου η εικονογράφηση.  

Στην πρώτη σελίδα μάς υποδέχεται εικόνα φυσικής ζωής και παίρνουμε τις πληροφορίες:

"ΜΕΡΟΣ Β΄, ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ ΑΕ" 

Στο πίσωμέρος της σελίδας η

"ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΙΣ ΚΑΙ ΕΓΚΡΙΣΗΣ"

Περί εγκρίσεως διδακτικών βιβλίων προς χρήσιν των μαθητών των δημοτικών σχολείων.

Υπογράφει ο Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Π. Πετρίδης.

Παίρνουμε τις πληροφορίες πως πρόκειται για τη δεύτερη έκδοση  και βλέπουμε τις σφραγίδες του εκδοτικού οίκου και της επιτροπής.

Συντακτική Επιτροπή: Δ. Ανδρεάδης, Α. Δελμούζος, Π. Νιρβάνας, Ζ. Παπαντωνίου, Μ. Τριανταφυλλίδης.

Εν Αθήναις τη 23/29 Αυγούστου 1932, γράφει πάνω δεξιά.  

 Ο μαθητής σημειώνει στο πρώτο μάθημα: 3/10-52

Δυσκολεύομαι λίγο να το συνδέσω χρονικά αφού πρόκειται για το δεύτερο μέρος και περιλαμβάνει θέματα της άνοιξης και του θέρους. Ας είναι. 

Τα κείμενα υπερτερούν των ποιημάτων. Κάποια φέρουν τις υπογραφές των Ζ. Παπαντωνίου,Γ.Βιζυηνού, Αλ.Πάλλη, Αγγ. Βλάχου, Κ.Παλαμά, τα περισσότερα είναι ανυπόγραφα.  Φυλλομετρώντας τις σελίδες, λίγο πιο κάτω διαβάζουμε το ανυπόγραφο ποίημα "Η Βάσω". Αξίζει να προσέξουμε και την ορθογραφία.

Στο οπισθόφυλλο διαβάζουμε πάλι την απόφαση και παίρνουμε πληροφορίες εμπορικής φύσεως.

"ΤΙΜΗ ΑΔΕΤΟΥ 8,90 (ΔΕΔΕΜΕΝΟΝ ΔΡ. 3 ΕΠΙ ΠΛΕΟΝ)

Αριθ. διατιμήσεως και αδείας κυκλοφορίας 930-21-1-33

Και βέβαια η τιμή αλλάζει όταν το προϊόν πωλείται μακράν του τόπου εκδόσεώς του.

Θέλησα να κάνω την παρουσίαση αυτού του βιβλίου με αφορμή την "Ημέρα του Εκπαιδευτικού " που τιμάται στις 5 του Οκτώβρη.

Του εκπαιδευτικού που καταθέτει την ψυχή του, βγάζει την καρδιά του και την ακουμπά στα θρανία των μαθητών του, ώστε τα μικρά παιδιά που έχει στα χέρια του, να μάθουν πώς να προσεγγίζουν τη γνώση. 

Δε θα κάνω λόγο το ρόλο του εκπαιδευτικού και την προσφορά του,από εδώ.

Εξάλλου πιστεύω πως ο καθένας μας που υπήρξε μαθητής γνωρίζει καλά και έχει δώσει τη θέση που ταιριάζει στο δάσκαλό του.

Αφιερώνω όμως την ανάρτηση τούτη σε κείνους τους εκπαιδευτικούς των πέτρινων χρόνων, που με ελάχιστα μέσα ανάστησαν ανθρώπους , διαμόρφωσαν συνειδήσεις, ενέπνευσαν  και συνέβαλαν στη μόρφωσή τους. 

Μαριάνθη Βάμβουρα-Γιάνναρου