Δευτέρα 12 Απριλίου 2010

Ο Πειραιάς στη Νεοελληνική Λογοτεχνία.


Στο εξώφυλλο του βιβλίου το Δημαρχείο με το ρολόι και ο πρώτος ναός της Αγίας Τριάδας το 1900, από καρτ-ποστάλ της εποχής(Ιστορικό Αρχείο Δήμου Πειραιά) 

Ξεχωριστή αισθάνθηκα τη χαρά όταν κράτησα στα χέρια μου και άρχισα να φυλλομετρώ το βιβλίο που εικονίζεται πιο πάνω με τίτλο "Ο Πειραιάς στη Νεοελληνική Λογοτεχνία". 
Το θεωρώ ξεχωριστό και ιδιαίτερο αφού είναι το αποτέλεσμα Πολιτιστικού Εκπαιδευτικού Προγράμματος που πραγματώθηκε από μια ομάδα μαθητών της Β΄τάξης Λυκείου από την Ιωνίδειο Σχολή Πειραιά. Υπεύθυνος καθηγητής τόσο για την υλοποίηση του προγράμματος όσο και για την όλη επιμέλεια του βιβλίου είναι ο κ. Στρατής Μαϊστρέλλης δρ. φιλολογίας που έλκει την καταγωγή από την Αγιάσο της Λέσβου.
Οι μαθητές δημιούργησαν μια λέσχη ανάγνωσης και έχοντας ως τόπο συνάντησης τη βιβλιοθήκη του Σχολείου συζητούσαν για τα λογοτεχνικά βιβλία με θέμα τον Πειραιά.
"Το βιβλίο είναι μία κατά το δυνατόν αντιπροσωπευτική ανθολόγηση κειμένων που γράφτηκαν για τον Πειραιά από συγγραφείς του 19ου και 20ου αιώνα. Παρακολουθεί την πορεία της πόλης από την αναγέννησή της, περίπου στα μέσα του 19ου αιώνα, μέχρι σήμερα. Κινείται στον άξονα του χρόνου και περιλαμβάνει περιγραφές της πόλης, αναφορές και μαρτυρίες από την καθημερινή ζωή σε όλες τις διαστάσεις της " αναφέρει μεταξύ άλλων στην εισαγωγή που κάνει στις σελίδες υποδοχής του βιβλίου ο κ. Μαϊστρέλλης. 
Μέλπω Αξιώτη,Ηλίας Βενέζης, Νικηφόρος Βρεττάκος, Πηνελόπη Δέλτα, Νίκος Καββαδίας, Μ. Καραγάτσης, Φώτης Κόντογλου, Μένης Κουμανταρέας, Κώστας Μουρσελάς, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Διδώ Σωτηρίου, Γιάννης Τσαρούχης, Γιάννης Ψυχάρης, είναι κάποια από τα ονόματα που αποτελούν αντιπροσωπευτικό δείγμα των συγγραφέων που ανθολογούνται στο βιβλίο και των οποίων τα βιογραφικά σημειώματα επιμελήθηκε η φιλόλογος Μαρία Πάλμου.



                1847, Η Ιωνίδειος ξεκινά τη λειτουργία της ως Ελληνικό Σχολείο. 

 Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Παύλος Νιρβάνας,  Σπύρος Μελάς,  Λάμπρος Πορφύρας,  Δ. Βουτυράς, Γεράσιμος Βώκος,  Απ. Καμπάνης,  Αλέξανδρος Πάλλης,  Παντελής Χορν,  Αιμίλιος Βεάκης, μερικά από τα ονόματα των πρώτων μαθητών της Ιωνιδείου.


Το σχολείο σήμερα. 

"...Είναι πολλά χρόνια, μπορεί και τριάντα, που δεν ξαναπήγα σε κείνη τη γειτονιά. Την άφησα έτσι-μέσα στη θύμηση μέσα στα δάκρυα. Να μένει απείραχτη από τον καιρό και να τη συλλογιέμαι, σαν παίρνε να χειμωνιάζει, κάτου από τα φώτα, που ανάβει ένα ένα ο φανοκόρος με το μαγικό του ραβδάκι.
Ολόγυρα στην εκκλησιά ήταν μια διπλή σειρά πιπεριές, που τις πιλάτευε όλη νύχτα ο άνεμος. Κρύωνων μέσα στα καλοκαιρινά τους φύλλα οι πιπεριές κι όλο κουνούσαν τα κλαδιά τους συλλογισμένες.Ώρες ώρες νόμιζες, πως θα ταξίδευαν σ΄άλλα μέρη , έγερναν όλες κι άπλωναν τα χέρια η μια στην άλληκι οι δεντροστοιχίες ανατρίχιαζαν και λες και ξεκινούσαν και κατηφόριζαν προς τη λασπερή δημοσιά, που περνούσε ανάμεσα στις φάμπρικες, μα και πάλι απόμεναν στον ίδιο τόπο και κάθονταν ήσυχες ήσυχες σα να μην τις είχε κανένας άνεμος συνεπάρει..."
γράφει και ξεκινά  το απόσπασμα  "Φάμπρικες και τσιμινιέρες" του Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου από το "Χαμοζωή"εκδ. Αστήρ, 1992 που ανθολογείται  και διάλεξα για να κλείσει την αναφορά στο βιβλίο.

Μαζί,  νιώθω  την ανάγκη να εκφράσω αμέτρητες ευχαριστίες στον καλό φίλο Γιώργο Κρητικό που μας χάρισε  αυτό το τόσο ξεχωριστό και ιδιαίτερο βιβλίο.

Μαριάνθη Βάμβουρα-Γιάνναρου.

14 σχόλια:

dyosmaraki είπε...

Πολύ ενδιαφέρουσα δουλειά. Μπράβο σε όσους βοήθησαν σε αυτή την έκδοση.
Μήπως γνωρίζεις από που μπορεί κανείς να προμηθευτέι το βιβλίο? Κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία?

Καλό βράδυ

pylaros είπε...

Αγαπητή μου Μαριάνθη, ενδιαφέρον το θέρμα ο Πειραιάς στην Νεοελληνική Λογοτεχνιά.

Θα μου επιτρέψεις να πω δυο λόγια για το πως πρωτοείδα τον Πειραιά, κάτι όπου δεν είναι γραμμένο παρά στη μνήμη μου.

Ήταν Χειμώνας η εποχή του εμφυλίου, μια σκοτεινή εποχή που δεν ήξερες αν θα ξημερώσεις ζωντανός. Το βαπόρι της γραμμής το ΠΙΝΔΟΣ του Ποταμιάνου, πέρασε από Σάμη Κεφαλονιάς, εκεί μπήκα ως επιβάτης πιτσιρικάς με κοντά παντελονάκια, που πήγαινα μα να βρω την τύχη μου στην πρωτεύουσα μέχρι στιγμής δεν είχα δει ποτέ μου ηλεκτρικό φως. ναι είδα τις λάμπες στο βαπόρι, μετά όταν αράξαμε στον Πειραιά η πόλη μου έκανε μια τεραστία εντύπωση φωταγογημένη, μου φάνηκε σαν να βρισκόμουν στη μυθική χώρα των παραμυθιών Χ. Κ. Άντερσεν.
Ήταν 12 Φεβρουαρίου του 1949,
Μετά κατέβηκα εκεί όπου σύχναζαν ναυτικοί απέναντι κοντα στο τελωνείο, εντύπωση μου έκαναν οι μεθυσμένοι αμερικανοί ναύτες του στόλου, κι ένα μπαρ στην Τρούμπα αν θυμάμαι καλά το Τζων Μπουλ,
Μετά ήρθε και η δική μου σειρά, να βρω μπάρκο, όπως κι έγινε.
Βεβαίως πέρασαν μερικοί μήνες μέχρι να φύγω, έμενα στην Καλλιθέα στο σπίτι θείου μου αλλά Ο Πειραιάς ήταν η αρχή στα πρώτα μου βήματα να κατακτήσω θα έλεγα το άγνωστον -0- μηδέν εφόσον η γη είναι κυκλική και από όπου αρχίζεις πάντα τελειώνεις στο σημείο που ξεκίνησες. Από εκεί έφυγα με το πλοίο ΤΕΤΗ του Σιγάλα για Κρήτη.
Οι παιδικές αναμνήσεις δεν σβήνουν ποτέ...

Χαιρετισμούς, σε Νίκο, παιδιά

Γαβριήλ

Αστοριανή είπε...

Μαριανθάκι μου,
Τι γίνεστε... όλοι, πέραγιαπέρα...
Αξιόλογο δώρο, πανάξια ανάρτηση.
ΠΟΥ βρήσκεις καιρό?
Πάει σχεδόν 1.00
μα Θα επανέλθω (οδοντογιατοί κ.λ.π.) μ' εχουνζαλίσει..
Φιλάκια στο μωρό, και στους λεβέντες σου (τα πιο πολλά, φυσικά σε Σένα!)
Πάντα μ' αγάπη,
Υιώτα
αστοριανή, ΝΥ

Dennis Kontarinis είπε...

Αγαπητή Μαριάνθη
Υπέροχη ανάρτηση. Αξιόλογη η δουλιά των παιδιών και του καθηγητή τους και και πάρα πολύ καλό το θέμα με το οποίο καταπιάστηκαν
Συγχαρητήρια σε όλους
Επαναλαμβάνω την ερώτηση που κάνει το dyosmaraki
που μπορέι να βρει κανείς το βιβλίο
Νάσαι καλά
Ντένης

Μαριάνθη είπε...

Δυοσμαράκι πράγματι το βιβλίο είναι πολύ ενδιαφέρον και προσφέρει αναγνωστική απόλαυση.Μπορεί να το αποκτήσεικανείς μόνο περνώντας από το Σχολείο όπως μου είπαν. Τηλέφωνο επικοινωνίας 2104122057
Η διεύθυνση είναι Σωτήρος Διός 17, Τ.Κ18535 - Πειραιάς
Νασαι καλά και ντρέπομαι που απαντώ καθυστερημένα.

Μαριάνθη είπε...

Το πρώτο λιμάνι, το μεγάλο λιμάνι λοιπόν κ. Γαβριήλ ο Πειραιάς με όσες αναμνήσεις μπορεί να κουβαλά στο ξεκίνημα κάθε ταξιδιωτικής περιπέτειας.Έτσι λοιπόν και για σένα. Διαβάζοντας το σχόλιό μουρθε στο νου το συγκεκριμένο κεφάλαιο του βιβλίου "Αχ! ναξερα" που τα ιστορεί όλα αυτά.
Πολλούς χαιρετισμούς

Μαριάνθη είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Μαριάνθη είπε...

Νασαι καλά πάντα αεράτη Γιώτα μας.
Χαίρομαι κάθε που σε διαβάζω. Φιλιά πολλά και χαιρετισμούς.
Και για να σε τσιγκλίσω σου λέω πως την Πέμπτη ξεκινά η Έκθεση βιβλίου. Θυμάσαι;

Μαριάνθη είπε...

Ένα λιμάνι, μια πόλη με ιστορία μέσα από άρωμα γειτονιάς, θαλασσινή αρμύρα και όσους ήχους και εικόνες μπορεί να κουβαλά ο τόπος αυτός κρύβουν οι σελίδες του βιβλίου.Πραγματικά αξίζει. Όπως λέω και πιο πάνω μόνο από το σχολείο μπορεί να το προμηθευτεί κανείς.
Πολλούς χαιρετισμούς κ. Ντένη πάντα με την εκτίμησή μου.

JK O SΚΡΟΥΤΖΑΚΟS είπε...

ΠΟΛΥ ΕΝΗΜΡΩΤΙΚΗ Η ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΣΟΥ.
ΠΕΡΑΣΑ ΝΑ ΕΥΧΗΘΩ ΚΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ.

thumbelina είπε...

Μαριάνθη μου, πολύ ωραία ανάρτηση,
μπράβο στα παιδιά και στους καθηγητές τους για την πολύ όμορφη ιδέα που είχαν και που της έδωσαν σάρκα και οστά, δημιουργώντας ένα υπέροχο βιβλίο!!
φιλιά πολλά, καλό βράδυ!!

Μαριάνθη είπε...

Καλή εβδομάδα και σε σένα Σκρουτζάκο. Χαίρομαι που σου άρεσε η ανάρτηση και για την επίσκεψη.

Μαριάνθη είπε...

Αυτά είναι τα καλά της δημιουργικής εκπαίδευσης Thumbelina που κάνει το κάθε σχολείο ενεργό στη ζωή.
Νασαι καλά και χαίρομαι που πέρασες.

Μαριάνθη είπε...

Πολύ χαίρομαι που πέρασες Λίτσα. Δεν την είδες τότε γιατί προτού ολοκληρωθεί έβαλε το χεράκι του εις εκ των δύο υιών μου και ...έκανε τη ζημιά!Μου πήρε λίγο χρόνο να φέρω τα πράγματα στα ίσια. Τώρα όλα καλά. Και γω περνώ αλλά πολλές φορές έχεις φραγή στα σχόλια. Όποτε μπορώ γράφω.
Νασαι καλά.