Πέμπτη 11 Φεβρουαρίου 2010

Το μεγάλο γιορτάσι της Αποκριάς!!



Περί Αποκριάς πάλι ο λόγος αφού φτάνουμε στο μεγάλο γιορτάσι, στο τριήμερο της Τρανής Αποκριάς και Καθαρής Δευτέρας. Διάθεση γλεντιού, ξεφαντώματος, διασκέδασης μέχρι εκεί που δεν παίρνει γιατί έχει ανάγκη ο άνθρωπος να αποφορτιστεί, να ξεχαστεί, να γελάσει με τον πόνο του μήπως και σπάσει λίγο ο νταλκάς.
Καρναβάλι κοσμοπολίτικο με μπουρμπούλια, ντόμινο, νυχτερινές ποδαράτες, άρματα, μα και παραδοσιακό με μπούλες και γενιτσάρους, βλάχικο γάμο, παρλάτες, κουδουνάτους, «αρκούδις μι τσι κδούνις», ταράζει την κανονικότητα της καθημερινότητας σε ένα λυτρωτικό λαϊκό ξέσπασμα.
Σερπαντίνα, κομφετί μια συννεφόσκονη που πασπαλίζει τον κόσμο γύρω της με περιπαιχτική διάθεση , χοροπηδηχτό στους δρόμους, τραγούδι με καλή παρέα που τσουγκρίζει τα ποτήρια και κόκκινο κρασί να ρέει άφθονο στην ταβέρνα, στους δρόμους, στα σοκάκια, μέχρι το πρ
ώι.

Μέχρι να ξημερώσει η Καθαρή Δευτέρα, η πρωτονηστίσιμη της μεγάλης Σαρακοστής.
Καθαρή για τους χριστιανούς που θέλει την αποχή από το κρέας και τα παράγωγά του αφού κατά την παράδοση τα χρόνια τα παλιά οι νοικοκυρές με το ξημέρωμα άρχιζαν το πλύσιμο και τον καθαρισμό των μαγειρικών σκευών με στάχτη.

Τ΄ ακούτε τι παράγγειλε η Καθαρή Δευτέρα;
Πεθαίν΄ ο Κρέος, πέθανε, ψυχομαχάει ο Τύρος
σηκώνει ο Πράσος την ουρά κι ο Κρέμμυδος τα γένεια
Μπαλώστε τα σακούλια σας, τροχίστε τα λεπίδια
και στον τρανό τον πλάτανο, να μάσουμε στεκούλια
λέει ένα δημοτικό σατυρικό τραγούδι-θρήνος από τη Φθιώτιδα.

Θαλασσινά, ελιές, κρεμμύδια, ταραμάς, φασολάδα , χαλβάς μα κυρίως άζυμος άρτος η περίφημη λαχταριστή λαγάνα έχουν την τιμητική τους στο τραπέζι της Καθαρής Δευτέρας.
Προάγγελος της Άνοιξης η Καθαρή Δευτέρα με τον ερχομό της Μεγάλης Σαρακοστής είναι ένα μαζικό κάλεσμα προς τη φύση. Ξεχύνεται ο κόσμος στην εξοχή, στους λόφους, στα πάρκα, όπου μπορεί να νιώσει με όλες τις αισθήσεις του τα δώρα της φύσης.

Είναι η μέρα που γεμίζει χρώμα ο ουρανός από τους χαρταετούς που πετούν όσο πιο ψηλά μπορούν για να του μεταφέρουν τη χαρά της ζωής.
«Ουτσουρμάδες» για τους Κωνσταντινουπολίτες, οι χαρταετοί, που γιόρταζαν έντονα τη μέρα με πλήθος κόσμου να συρρέει σε έναν από τους επτά λόφους της πόλης και συγκεκριμένα σ΄ εκείνο του ελληνικότατου οικισμού των «Ταταούλων»,
«τσερκένια» για τους Σμυρνιούς που συνέχιζαν το πέταγμα του χαρταετού όλες τις Κυριακάδες της Σαρακοστής γεμίζοντάς τες με χρώμα και χαρά , «πουλιά» για τους Πόντιους, «φύσουνα» για τους Επτανήσιους, «αετός», «ψαλίδα», «άστρα» ή «φωτοστέφανο» για τους Ελλαδίτες και «πετάσι» για τους Κυπρίους.
Στολισμένοι άλλοτε με έναν ήλιο ή ένα φεγγάρι, άλλοτε με ένα καράβι ή μια εκκλησία και άλλοτε με την ελληνική σημαία, υψώνονται στον ουρανό σαν σύμβολα επιθυμίας, ευφορίας, ελπίδας μα και ψυχικής και πνευματικής ανάτασης του ανθρώπου.





Όπως κι αν ονομάζεται ο χαρταετός ό,τι σχήμα κι αν έχει, προσφέρει χαρά με το πέταγμά του στον ουρανό τόσο στους μικρούς όσο και στους μεγάλους. Είναι μια μορφή έκφρασης της λαϊκής τέχνης, καλλιτεχνικής δημιουργίας, κάνει τον άνθρωπο να κοιτά προς τον ουρανό και να παλεύει να ξεπερνά κάθε εμπόδιο προκειμένου να πετύχει τον στόχο του, να τον κρατήσει ψηλά. Γίνεται πανηγύρι στον ουρανό πλουμισμένο με όλων των λογιών τα χρώματα και σχήματα.
Αμόλα καλούμπα λοιπόν και καλή Σαρακοστή!!

Μαριάνθη Βάμβουρα-Γιάνναρου

15 σχόλια:

dyosmaraki είπε...

Μνήμες από τις παλιές καλές εποχές μου προξένησες φίλη μου. Ηταν τότε που ο πατέρας μου κατασκεύαζε τους χαρταετούς μας κι εμείς παρακολουθούσαμε με αγωνία για να δούμε ποιανού ο χαρταετός θα έβγαινε ομορφότερος. Κι έπειτα ανταγωνιζόμασταν για το ποιός θα πέταγε τον χαρατετό του πιο ψηλά.

Καλό τριήμερο εύχομαι

Dennis Kontarinis είπε...

Νάσαι καλά αγαπητή μου Μαριάνθη που κατάφερες να μας κάνεις έστω και γιά λίγο νέους και να γευτούμε τη χαρά και την ξενοιασιά της αποκρηάς. Και του χρόνου και καλή Καθαροδευτέρα.
Χρόνια πολλά
Ντένης

pylaros είπε...

Αγαπητή μου Μαριάνθη,
Εύγε σου μαζί σου ξαναθυμώμαστε τα της παιδικής ηλικίας, αλλά τον χαρταετό τον λέγαμε τότε φίσουνα.

Τώρα αποκριές, ή ας πούμε Καρναβάλι στην Ελλάδα δεν έχω δει ποτέ, Δεν ξέρω ίσως πόλεμος, φτώχια, αλλά όταν ήμουν Πιτσιρικάς στην Αβάνα Κούβα στο Καρναβάλι, εκεί πήρα μέρος στους ολονύκτιους χορούς και γλέντια που κάνουν, ήταν 12 Μαρτίου 1952, μετά έτυχε και αποκριές στο Βερακρούζ Μεξικό, 1957, από όπου ακόμα έχω φωτογραφίες.
Αλ΄΄ηθεια πως περνά ο καιρός νομίζω ότι ήταν μόλις χθες.
Χαιρετισμούς
Γαβριήλ

Μηθυμναίος είπε...

Καλή Σαρακοστή, Μαριάνθη με τα ωραία λαογραφικά σου!

Δεν ξέρεις πόσο χάρηκα που το κατάφερες και το έφερες στη θέση του, τούτο 'δω... Και μου έδωσε μεγαλύτερη χαρά που έγινες "φωστήρας" κι αυτό είναι μια ικανοποίηση για μένα. Ο επιμένων και ο τολμών νικά!!!

Μπράβο σου!

Ελιά Μαϊστρα είπε...

Μαριάνθη
Πάντα τα τετράδιά μου μισά φύλλα είχαν
Τα άλλα μισά γινόταν ψαλίδες ..όλο το χρόνο..
Καλή Σαρακοστή σου εύχομαι..

Τέτοιες μέρες μου έρχονται έντονα στο νου: η Λαγκάδα της Μυτιλήνης και τα Κόθ των Λουτρών
Φιλιά

Αστοριανή είπε...

Τί άλλο να σου πω,
Μαριάνθη μου, αγαπημένη...
Εδώ, πλάι ο Δημήτρης, του τα διαβάζω,-ήξερε το τσερκένι,περίπου σχήμα καρδιάς, και τον οκτάγωνο..., βλέπεις??????????
Μάθημα εκ του μακρόθεν!!!!!

Να έχεις μια θαυμάσια μέρα, αύριο, μάλλον ΣΗΜΕΡΑ, και πάντα συγχαρητήρια...
Μ' αγάπη,
φιλιά,
Υιώτα-Δημήτρης

σταγόνα είπε...

Οι περιγραφές σου με γεμίζουν νοσταλγία:)
Για αύριο έχω μια αγωνία για το αν θα καταφέρω να αμολήσω καλούμπα:)
θα βρέχει? δε θα βρέχει?
Καλά να περάσεις Μαριάνθη μου και καλή Σαρακοστή

Μαριάνθη είπε...

Καλή Σαρακοστή Δυοσμαράκι που πάντα προχωράς κρατώντας από το χέρι την παράδοση και την ομορφιά της νοσταλγίας της. Να σαι καλά.

Μαριάνθη είπε...

Η καρδιά δε γρνά κ. Ντένη! Γιαυτό και παραμένει η χαρά με τις θύμησες και τα βιώματα της πρώτης νιότης.Καλή Σαρακοστή. Ελπίζω να περάσατε καλά.

Μαριάνθη είπε...

Γεια σου κ. Γαβριήλ με τα έντονα βιώματα του καρναβαλιού εκτός Ελλάδας!Είναι κι αυτά από τα ζηλευτά με τη σάμπα και το ρούμι ε;Φύσουνα λοιπόν -όπως το αναφέρω κιόλας στην ανάρτηση-για τους Κεφαλλονήτες ο χαρταετός της αιώνιας νιότης.Καλή Σαρακοστή χαιρετισμούς.

Μαριάνθη είπε...

Καλά Σαρακοστή Στράτο με υγεία!
Υποκλίνομαι στην προθυμία σου να δώσεις απλόχερα τη βοήθεια όταν σου ζητηθεί. Σπανίζουν τέτοιοι άνθρωποι τούτο τον καιρό.
Την αγάπη μου και πολλούς χαιρετισμούς και στην Αλεξάνδρα σου.

Μαριάνθη είπε...

Σε κάθε στιγμή σε κάθε περίσταση της ζωής βλέπω πως η Μυτιλήνη σου κλείνει το μάτι έστω κι από μακριά Λίτσα.Αυτή είναι η ομορφιά. Νασαι καλά καλή σαρακοστή.

Μαριάνθη είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Μαριάνθη είπε...

Σε ευχαριστώ Γιώτα με τον λίαν αγαπητό μας Δημήτρη.Κρίμα που δεν είστε Ελλάδα να κερνούσα μια μαυροδάφνη στο κτήμα της Αχάια Κλάους εκεί προς Πάτρα μεριά.Η Καθαρή Δευτέρα είναι έντονα δεμένη και με τις επισκέψεις σε αυτή την κάβα τότε που η ζωή, μας ήθελε στα δυτικά της Ελλάδας. Φιλιά και πολλές ευχαριστίες για την αγάπη σου.

Μαριάνθη είπε...

Σταγονίτσ τι έγινε αμόλησες καλούμπα;Χρωματίστηκε ο χιώτικος ουρανός;Καλή Σαρακοστή.Χάρηκα που σε διάβασα.