Τα πάντα συνέπασχον!

Μεγάλη Πέμπτη, Απρίλιος 1970

Πορευόμαστε προς την κορυφαία των ημερών, τη Μεγάλη Παρασκευή.

"Σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα

 σήμερα όλοι θλίβονται και τα βουνά λυπούνται."

 "Η Αποκαθήλωση", Μ. Παρασκευή 1987

Τα πάντα υποκλίνονται στο Θείο δράμα και οι Χριστιανοί βιώνουν το απόλυτο πένθος. Τραπέζι δε στρώνεται τη μέρα αυτή κατά τη λαϊκή παράδοση που θέλει μόνο μια κούπα με ξύδι για να βουτήξει ένα κομμάτι ψωμί το χέρι του ανθρώπου προτού το βάλει στο στόμα του. 

Περιφορά αμέσως μετά την Αποκαθήλωση, 1985

Από τα αριστερά ο παπα-Στρατής που μετά από μισό αιώνα διακονίας στον Άγιο Νικόλαο ως πρωτοπρεσβύτερος ,φέτος σημειώνει  αισθητή απουσία με τη συνταξιοδότησή του. Από τα δεξιά ο παπα-Φώτης, ο ταπεινός αυτός ποιμένας του Κυρίου, ο ρακένδυτος, που πριν από λίγες ημέρες στις 5 Μαρτίου,  πλήρης ημερών εκοιμήθη εν Κυρίω, σκορπίζοντας θλίψη και συγκίνηση ανά το Πανελλήνιο. 

 "Έδωκαν εις το βρώμα μου χολήν και εις την δίψαν μου επότισάν με όξος." 

 1979

Μ. Παρασκευή πρωί. Ακολουθώντας  με τα πανεράκια γεμάτα λουλούδια τους ιερείς με τον Επιτάφιο την ώρα των "Ότε..." 

Θυμάμαι κάθε Μεγάλη Παρασκευή τη γιαγιά Μαριάνθη να΄ρχεται πρωί πρωί απ΄τους μπαξέδες με λουλούδια για να τα πάμε με την αδερφή μου Δέσποινα στο Χριστό, όπως μας έλεγε.

1985

Ψάλλοντας τα "Ότε..."

Προηγείται ο πρωτοψάλτης του ναού, γνωστός ανά το πανελλήνιο για την καλλιφωνία του, αείμνηστος Παν. Τυροπώλης. Όταν απέδιδε τα τροπάρια του Αγίου Πάθους συγκλόνιζε τους πιστούς.

Μόνο θαυμάζαμε τα ζωηρά τους χρώματα, δεν τα μυρίζαμε γιατί η μοσχοβολιά τους ήταν για Εκείνον. Τα βάζαμε σε πανεράκια και με κατάνυξη συνοδεύαμε μαζί με τ΄άλλα παιδιά το χορό των ψαλτάδων που έψελνε τα "Ότε εκ του ξύλου..."μετά την αποκαθήλωση, στον Άγιο Νικόλαο στο Πλωμάρι για να τα ακουμπήσουμε ευλαβικά στον Επιτάφιο.

Αυτά τα λουλούδια ήταν ευλογημένα μετά την Ανάσταση και γίνονταν φυλαχτό για τους ναυτικούς, γιατρικό για όλους.

   

Μ. Παρασκευή, την ώρα που ψάλλονται τα εγκώμια λίγο πριν την περιφορά του Επιταφίου.

 

Το μεγαλείο της Μ. Παρασκευής αγγίζει τις πιο ευαίσθητες χορδές της ανθρώπινης ψυχής. Εαρινή αύρα που σκορπά τις ευωδιές των ανθών μαζί με το θαλασσινό φρεσκαγέρι συνθέτουν την εικόνα της Μ. Παρασκευής στο Πλωμάρι που ολοκληρώνεται με την περιφορά και συνάντηση των Επιταφίων στην κεντρική πλατεία.                     

Η λαογραφία θέλει ευλογημένον αυτόν που θα βρεθεί σε συνάντηση τριών Επιταφίων. Η κατάνυξη και η συντριβή που βιώνει η ανθρώπινη ψυχή κάθε Μ. Παρασκευή συνθέτουν  το τραγούδι του Χριστού που έρχεται στα μέρη μας πλουτισμένο με στοιχεία από τις απέναντι αλησμόνητες πατρίδες.

1979, "Τα αγγελάκια"

Κατά τη συνάντηση των Επιταφίων στην κεντρική πλατεία του Πλωμαρίου.

"Άγιε μου Γιάννη Πρόδρομε και βαπτιστή του γιου μου

 μην είδες το παιδάκι μου και σε το δάσκαλό σου;

 Βλέπεις Εκείνον τον γυμνότον παραπονεμένο;

Όπου φορεί στην κεφαλή τ΄ακάνθινο στεφάνι;

Εκείνος ειν΄ο γιόκας σου και μένα δάσκαλό μου;

Πάει κοντά η Παναγιά και Τον επροσκυνάει.

Απολογιέται κι ο Χριστός απ΄τα Στραυρώματά του:

"Μάνα μου σαν σφαγείς εσύ σφαγετ΄ο κόσμος όλος

  Άντε μάνα στο σπίτι μας και διάφορο δεν έχεις

 Και το μεγάλο Σάββατο κάτσε να μ΄απαντέχεις.

Όποιος το λέει σώνεται κι όποιος τ΄ακούει αγιάζει

Κι όποιος το καλοφουγκραστεί παράδεισο θα λάβει

Παράδεισο και λίβανο από τον Άγιο Τάφο."

  

Οι μέρες τούτες μιλάνε με τον δικό τους ξεχωριστό τρόπο στην καρδιά του καθενός. Θύμησες, βιώματα, αισθήματα, εικόνες, ήχοι ξεχωριστοί που μας κάνουν να διαλογιζόμαστε με τον εαυτό μας σε μια προσπάθεια να βρούμε τις εσωτερικές ισορροπίες μας. Να δακρύσουμε αλλά και να αναθαρρέσουμε ελπιδοφόρα μπροστά στο υψηλό νόημα της σταυρικής θυσίας του Θεανθρώπου και της Ανάστασής του.

Ο νους μου αλλά και η καρδιά μου δεν μπορεί να μην ταξιδέψουν στο Πλωμάρι που κάθε δευτερόλεπτο αυτών των ημερών μου μιλάει στην καρδιά. Γιαυτό και όλες οι φωτογραφίες είναι από τις ιερές αυτές στιγμές στο ναό του Αγίου Νικολάου Πλωμαρίου των παιδικών και νεανικών μου χρόνων. Τότε που κρατούσα το πανεράκι με τα λουλούδια, που ντυνόμουν αγγελάκι, που έψελνα τα "Ότε...", τα εγκώμια με τη μικτή χορωδία αλλά και απέδιδα μονωδία το "Σήμερον κρεμάται..."μπροστά στον Εσταυρωμένο. 

Μαριάνθη Βάμβουρα-Γιάνναρου