Σβησμένα Φεγγάρια

 

Την Κυριακή που πέρασε, είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε ένα λογοτεχνικό απόγευμα χάρη στο βιβλίο "Σβησμένα Φεγγάρια " της Γιώτας Φώτου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Σε μια ατμόσφαιρα πολύ ζεστή, χαλαρή , της παρέας θα μπορούσα να πω, παρουσία πάρα πολλών αναγνωστών και φίλων της συγγραφέα , ζωντάνεψαν εικόνες του μυθιστορήματος από την επιβλητική φωνή της γνωστής και πολύ αγαπημένης από το χώρο της παιδικής λογοτεχνίας συγγραφέα Έλενας Αρτζανίδου.  

Προσωπικά είχα τη χαρά να αναφερθώ και να παρουσιάσω το βιβλίο. 

Το συντονισμό της εκδήλωσης είχε η εκπαιδευτικός κ. Μάχη Αραμπατζή. 

Από τα αριστερά: Έλενα Αρτζανίδου, Γιώτα Φώτου, Μαριάνθη Βάμβουρα, Μάχη Αραμπατζή

Τα όσα ανέφερα στην παρουσίαση του βιβλίου " Σβησμένα Φεγγάρια"

"Νιώθω ιδιαίτερη τη χαρά απόψε αλλά και την τιμή αφού μοιράζομαι μαζί σας το απόγευμα τούτο. Αυτό βέβαια το χρωστάμε στη Γιώτα Φώτου και το συγγραφικό της έργο. Δυσκολεύομαι και δε θέλω να διακρίνω , να απομονώσω τώρα εδώ στα πρώτα μου λόγια, έναν τίτλο από τα μυθιστορήματα της , πράγμα το οποίο και θα κάνω στη συνέχεια. Και λέγω δυσκολεύομαι , γιατί συνολικά το συγγραφικό έργο της με έχει εντυπωσιάσει πολυδιάστατα και κατά συνέπεια με έχει κερδίσει. Νομίζω πως δε είναι υπερβολή καθόλου που τη θεωρώ φαινόμενο συγγραφέα. Κι αυτό γιατί η Γιώτα Φώτου γράφει για όλους. Για μικρούς και για μεγάλους . Κι αυτό το κάνει με επιτυχία ξεκάθαρη. Δε νομίζω πως συμβαίνει συχνά κάτι τέτοιο…Είναι γνωστό πως όταν ένα έργο , μια ιστορία γραμμένη για παιδιά , αρέσει και ευχάριστα τη διαβάζουν και μεγάλοι, τότε είναι καλογραμμένη και ο συγγραφέας έχει πετύχει το σκοπό του, έχει κάνει καλή δουλειά. Και το λέω αυτό, όχι γιατί απόψε θα μιλήσουμε για παιδική λογοτεχνία, κάθε άλλο…Το λέω για να υποστηρίξω όσα έχω αποκομίσει από τη συνάφεια με τη Γιώτα Φώτου και την ενασχόληση με το έργο της ως δασκάλα . Την έχω δει λοιπόν να μαγεύει παιδιά μιλώντας για τις ιστορίες που γράφουν τα βιβλία της. Οι μαθητές μου που τη γνώρισαν από κοντά και μέσα από τις ιστορίες της δεν την ξεχνούν. Την έχουν κάνει κομμάτι της καθημερινότητάς τους και αναφέρονται δοθήσης ευκαιρίας σε αυτή. Πράγμα που όπως καταλαβαίνουμε πολλά φανερώνει. « Μια καρφίτσα και δύο αυτοκίνητα», «Ο αόρατος Πολ» , « Μασάς, φυσάς και νικάς», « Δε θέλω να με πάρει ο ύπνος» « Οι Γαβριέλες» όπως τις λέμε… κάποιοι από τους τίτλους για παιδιά και εφήβους από τη μια αλλά και « Τα βιολιά της χαράδρας», « Το δάκρυ του κρίνου», «Τα σβησμένα φεγγάρια» για μεγάλους από την άλλη. Θα ήθελα να αναφερθώ συνολικά στο έργο της συγγραφέα αφού ισομερώς διατηρεί και διακρίνεται από ποιότητα . Όμως στο τελευταίο, « Τα σβησμένα φεγγάρια» θα δώσουμε τον πρωταγωνιστικό ρόλο στρέφοντας το λόγο μας. Προτού επιμερίσω το λόγο μου στους άξονες όπου αναπτύσσεται και εξελίσσεται η πλοκή του μυθιστορήματος, θα ήθελα να πω ότι η ορθή χρήση της ρέουσας γλώσσας που χρησιμοποιεί η συγγραφέας αναδεικνύει όλη τη διάσταση της πλοκής του μυθιστορήματος και μιλά στην καρδιά και το νου του αναγνώστη. Λόγος απέριττος , μεστός, ουσιαστικός. Λέξεις ξεκάθαρες , κατανοητές, ζωντανές που δίνουν κάθε περιθώριο στην υπόθεση να αναπτυχθεί, να αγγίξει το μεδούλι του αναγνώστη δίχως να τον αποπροσανατολίζουν και να τον ξεμακραίνουν από το θέμα κατά περίπτωση. Αυτή είναι μεγάλη μαεστρία και φαίνεται ξεκάθαρα στη γραφή της Γιώτας Φώτου η οποία συγγράφει χωρίς να πλατιάζει και να ξεφεύγει από τον κεντρικό άξονα του έργου της . Είναι βασικό να γράφεις μεστά, να παλεύεις το θέμα σου, να μη θολώνεις τα νερά μέσα από βαρύγδουπες εκφράσεις , που εκ των πραγμάτων αλλοιώνουν το όλο έργο. Έτσι λοιπόν εδώ, «Στα σβησμένα φεγγάρια» και όχι μόνο ,το παιχνίδι είναι έντιμο. Η συγγραφέας δίνει την πλοκή αριστοτεχνικά και διεγείρει τη φαντασία του αναγνώστη σε μια ατμόσφαιρα μυστηρίου. Μηλίτσα Χαριτίδη, Μενέλαος Χαρίσης, Νάκος Παπαχρήστος, Φιλιώ η κόρη του Νάκου, Ερμιόνη, Έλλη, Ανδρέας πρόσωπα ήρωες της ιστορίας δεμένοι λες με μια άυλη κοινή τραγικότητα. Χαρακτήρες δυνατοί που μπορούν και ρίχνουν γερές ζαριές στη ζωή. Κινούνται μέσα στο μυθιστόρημα και ακροβατούν σε άξονα καθημερινής βιωτής που είναι γεμάτη από πάθη, εγωισμό, φόβους, απορίες , μυστικά, χτυπήματα ζωής. Αυτά παλεύουν να ξεδιαλύνουν ώστε και να εξιλεωθούν. Να βρουν τη λύτρωση στην πορεία του βίου τους. Από την άλλη πάλι πλευρά ο αναγνώστης μεταφέρεται και ζει έντονα την ηθογραφία της μακεδονικής γης μέσα από την υπόθεση. Αναπνέει τον αέρα της, γίνεται κομμάτι του ψηφιδωτού που συνθέτει την πλοκή. Μετέχει και συμμετέχει. Γυρίζει στη χρονογραμμή περισσότερο του μισού αιώνα πίσω, αφού η υπόθεση διαδραματίζεται το Νοέμβρη του 1958. Είναι τότε που η Μηλίτσα Χαριτίδη αποφασίζει να βρει τις άκρες της ζωής, τη ρίζα και την καταγωγή της, γιαυτό και με την υποστήριξη του άνδρα της που δεν της χαλάει χατίρι, επισκέπτεται ένα χωριό μόλις 58 κατοίκων. Κινείται με μυστικότητα. Ξέρει πως δεν πρέπει να μάθει κανείς το σκοπό της μέχρι να ξεδιαλύνει η υπόθεση. Να γίνουν οι αποκαλύψεις. Εφόδιά της η εξυπνάδα, η απλότητα , μα και η γλυκύτητα , το προσιτό του χαρακτήρα της. Εδώ είναι που η φιλία με τη μεγάλη κόρη του Νάκου γίνεται το εισιτήριο ώστε να γνωρίσει ο αναγνώστης τα γεγονότα που σημάδεψαν τη ζωή αυτής της άγνωστης γυναίκας προτού πάρει την απόφαση να επισκεφθεί ξανά το ορεινό χωριό. Ένα βράδυ, καθώς της ανοίγει την καρδιά της, θα αρχίσει να μιλάει για τη Θεσσαλονίκη, το σπίτι όπου μεγάλωσε, για τους κινδύνους που καραδοκούσαν εκεί όταν κάποια στιγμή, για να μην πεινάσουν, οι γυναίκες άρχισαν να δέχονται άντρες για την πληρωμένη ερωτική απόλαυση. 

 Με πολύ φυσικό τρόπο η συγγραφέας δίνει τα ψυχογραφήματα ανθρώπων της εποχής εκείνων των χρόνων που διαδραματίζονται τα γεγονότα , πετυχαίνοντας ταυτόχρονα μια σε βάθος παρουσίαση των ηθών, των συνηθειών , των αντιλήψεων και εν γένει των νοοτροπιών που κυριαρχούσαν κείνα τα χρόνια στην ελληνική ύπαιθρο. Γερμανική κατοχή, εμφύλιος…Σκηνές της καθημερινότητας, του διάκοσμου των σπιτιών, της θέσης ανδρών και γυναικών μέσα στην κοινωνία. Τα πιστεύω της εποχής με τρόπο διαυγέστατο δοσμένα. Με αυτή την αριστοτεχνία η συγγραφέας απορροφά τον αναγνώστη και τον κάνει να αισθάνεται μέρος της πλοκής. Ακούει τους ήρωες να κουβεντιάζουν ο αναγνώστης, περπατά στους δρόμους της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας, αναπνέει τον αέρα με τις νότες του χιονιού σε βουνά ψηλά, γεύεται και οσφραίνεται τα πλούτη του τόπου. Ενσωματώνεται επομένως ο αναγνώστης και ταξιδεύει στη χρονογραμμή. Διαβάζει απολαμβάνει και μαθαίνει ακόμη και μυστικά της ζωής των κτηνοτρόφων που δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε πως αναφέρονται στη λεπτομέρειά τους γιαυτό και το σημειώνουμε. Και μέσα σε όλα αυτά συγκλονιζόμαστε από τα γεγονότα της Κωνσταντινούπολης το 1955. Δύο βασιλεύουσες πόλεις η Θεσσαλονίκη και η Κωνσταντινούπολη μας τυλίγουν στην αύρα των αρωμάτων τους. Γοητευόμαστε από την περιδιάβασή μας στους δρόμους της Παύλου Μελά, την Τσιμισκή, την περιοχή της Μητροπόλεως με τον ομώνυμο ναό, όλη τη γοητεία που αναβλύζει αυτή η πόλη την οποία εμείς ζούμε καθημερινά.
 Η συγγραφέας εναλλάσσεται στο ύφος χωρίς δυσκολία. Αφήνει να φανεί όλη η σκληράδα της υπαίθρου από τη μια με όσα αυτή κουβαλά και από την άλλη ξανοίγει το νου μέσα από μια περιήγηση κοσμοπολίτικη. Πολυεπίπεδη η αναγνωστική απόλαυση που προσφέρουν τα «Σβησμένα φεγγάρια» και καταιγιστική. Σε όλη την εξέλιξή του το μυθιστόρημα διατηρεί σε σταθερά υψηλό επίπεδο το πλεονεκτήματά του. Η πλοκή των καταστάσεων, οι σκηνές της καθημερινότητας και η εξέλιξη των γεγονότων συνθέτουν ένα κινηματογραφικό σκηνικό που δεν αφήνει τον αναγνώστη να «πάρει ανάσα», κάνοντάς τον ταυτόχρονα να ξεχαστεί και να νομίσει πως τα πρόσωπα των ηρώων είναι υπαρκτά. Η Γιώτα Φώτου έχει έναν ιδιαίτερο τρόπο να σε κάνει να πιστεύεις πως ζεις την αλήθεια μέσα από τις σελίδες, να δίνει τις ανατροπές και να κορυφώνει τις συγκινήσεις. Πως αυτά που γράφει συμβαίνουν, έχουν συμβεί. Και μέσα από αυτό να κλάψεις, να γελάσεις, να αντιδράσεις με συναίσθημα και διαλογισμό. Να σε πιάσει ρίγος σύγκορμο. Αν αυτό δεν είναι επιτυχία τότε τι άλλο θα μπορούσε να ήταν; Και η ομορφιά του τρόπου γραφής της συγγραφέα που έχουμε μαζί μας απόψε , δεν σταματά εδώ. Τα στοιχεία λαογραφίας που απλόχερα δίνουν «Τα σβησμένα φεγγάρια» , τα έπιπλα ακόμη αν θέλετε, τα σκεύη της καθημερινής λάτρας των νοικοκυριών, η λεπτομέρεια των κινήσεων και συνηθειών μα και το άρωμα της φύσης, οι ανάσες της φύσης όπως το πράσινο φύλλο που ξεπετάγεται μέσα από ένα ερείπιο σα σημάδι ζωής , έρχονται και γίνονται τα στολίδια του μυθιστορήματος , τα προικιά του. Ανοίγουν διάπλατα τα μάτια της ψυχής και του νου του αναγνώστη καθώς σαν σε είδος σκυταλοδρομίας διαδέχονται οι συγκινήσεις και η πλοκή όλα τα παραπάνω λαογραφικά και εν γένει πολιτισμικά στοιχεία που αναφέραμε. Αναμετράται επομένως η φύση με τον άνθρωπο μέσα από τις σελίδες του μυθιστορήματος αυτού. Τον άνθρωπο παιδί σε ένα άρτιο ψυχογράφημα μέσα από τα βιώματα, τα παιδικά τραύματα, τα συμπλέγματα κατωτερότητας και ανωτερότητας που δημιουργεί η συναισθηματική ένδεια των τρυφερών χρόνων της ζωής του ανθρώπου, τότε που διψά για αγάπη και στοργή και δεν τη βρίσκει ή τη βρίσκει σε μια λανθάνουσα και τσιγκουνεμένη κατάσταση. Η συγγραφέας και σε τούτο το σημείο φαίνεται πως κατέχει καλά το θέμα γιαυτό και το αναπτύσσει σφαιρικά. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύει και τους χαρακτήρες των ηρώων της ιστορίας. Δε βρίσκομαι δω για να κολακέψω τη Γιώτα Φώτου. Δεν το έχει ανάγκη. Αντίθετα ανάγκη δική μου είναι και χαίρομαι που μου δίνεται η ευκαιρία να πω, πως ως συγγραφέας είναι ιδιαίτερα ευρηματική, βάζει εγκαίρως τα θεμέλια ώστε να οικοδομήσει το έργο της. Βρίσκω πολύ σημαδιακό που τη σημερινή μέρα όπου είναι αφιερωμένη στη Γιορτή της Μητέρας, όλοι εμείς εδώ βρεθήκαμε να κουβεντιάσουμε για τα «Σβησμένα Φεγγάρια» που μέσα στις σελίδες τους αναζητούν την χαμένη, την ανύπαρκτη μητρική αγάπη, την αγάπη αυτή για την οποία ο καθένας διψά και ένα παιδί η Μηλίτσα ποτέ δεν απόλαυσε, ποτέ δεν βρήκε για εκείνη αντίκρισμα σε υπαρκτό πρόσωπο, αυτό της μάνας. Αυτή η δίψα για τη μητρική αγάπη που ποτέ δεν απόλαυσε η ηρωίδα μας γίνεται κινητήριος μοχλός και δίνει μια ιδιαίτερη δυναμική στην πλοκή της υπόθεσης. Γιατί όχι και η ραχοκοκκαλιά, το σημείο εκκίνησης. Ένα κορίτσι μετρά τη ζωή του με «Σβησμένα Φεγγάρια». Περνάει μέρες ασέληνες. Ώσπου η δύναμη της αγάπης μετατρέπει το ασέληνο σε πασιφαές. Πανσέληνο θα λέγαμε αλλιώς. Ή καλύτερα και ξεκάθαρα, ρίχνει το άπλετο φως του ήλιου στην συνέχεια της πορείας της. Η Γιώτα Φώτου σίγουρα δεν είναι η συγγραφέας που στερεύει και σταματά. Έχει δρόμο ακόμη και μεις στεκόμαστε δίπλα της σε αναμονή για κάθε καινούριο της έργο. Μας έχει κάνει απαιτητικούς χάρη στην ποιότητα τη συγγραφική της.
Σε ευχαριστούμε Γιώτα και καλή συνέχεια." 

Από το χώρο της παρουσίασης.

Η χαρά και η πληρότητα κυριάρχησαν στον κατάμεστο χώρο που μας φιλοξένησε. 

Ήταν διάχυτη η ευχαρίστηση στα πρόσωπα όλων.
Οι φίλοι και αναγνώστες της συγγραφέα έδειξαν με κάθε τρόπο την αγάπη τους .
Σχολίασαν, συζήτησαν, φυλλομέτρησαν κι ασχολήθηκαν γενικά με το έργο της και ευχήθηκαν την καλή συνέχεια. 

                                                                                                                     Μαριάνθη Βάμβουρα